2006
2006-11-07
Gmina Bieliny położona jest we wschodniej części województwa świętokrzyskiego
w otulinie Świętokrzyskiego Parku Narodowego i Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego i należy do powiatu kieleckiego.
Województwo świętokrzyskie leży w południowo-wschodniej części Polski. Graniczy z sześcioma województwami: z mazowieckim, z lubelskim, podkarpackim, małopolskim, śląskim i łódzkim. Na południowym wschodzie granice województwa wyznacza Wisła, a na zachodzie Pilica.
Siedzibą gminy są Bieliny odległe 21 km na wschód od Kielc.
Gmina ma kształt zwartego kolistego wieloboku.
Gmina Bieliny jest gminą o charakterze wiejskim. Położona jest w kierunku wschodnim od miasta Kielce przy drogach krajowych o znaczeniu ponadregionalnym: nr 753 i 73.
Gmina Bieliny ma powierzchnię 88 km ². W strukturze użytkowania ziemi dominują użytki rolne stanowiące 64 % powierzchni gminy oraz lasy- 30%.
Podstawową funkcją gospodarczą jaka rozwinęła się w gminie jest rolnictwo. W gminie Bieliny zamieszkuje około 10000 osób.
Gminę zamieszkuje około 10000 osób, co stanowi blisko 5,4 % ogólnej liczby ludności w powiecie kieleckim. Przyrost naturalny w poprzednich latach wynosił:
W latach 1998-2002 zostały zawarte następujące ilości związków małżeńskich: 77, 59, 62, 59, 65.
Ośrodkiem gminnym jest położona centralnie miejscowość, Bieliny. Obszar gminy podzielony jest na 15 sołectw.
Obszar gminy Bieliny w całości objęty jest różnymi formami ochrony przyrody. Północna część gminy leży w granicach Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego otuliny. Południowa zaś w granicach Cisowsko- Orłowińskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny.
Cały obszar gminy Bieliny odznacza się bardzo wysokimi walorami przyrodniczo- krajobrazowymi i w całości został objęty różnymi formami prawnej ochrony przyrody.
Na terenie gminy znajduje się ścisły rezerwat przyrody- „ Zamczysko’’ ( leśny), chroniący las bukowy o charakterze pierwotnym oraz trzy pomniki przyrody. Kompleksy leśne położone w południowej i wschodniej części gminy to lasy ochronne.
Północna część gminy (ŚPN wraz z otuliną) stanowi fragmenty węzła ekologicznego o randze międzynarodowej, który jest najważniejszym elementem regionalnego systemu przyrodniczego. Od południa przylega bezpośrednio do niego węzeł ekologiczny o znaczeniu krajowym, który tworzy C-OPK wraz z otuliną, obejmujący południową część gminy.
Teren gminy położony jest w większości na utworach niewodonośnych. Jedynie w części południowej zlokalizowane są użytkowe zbiorniki wód podziemnych.
Zabytki oraz obszar gminy Bieliny został zakwalifikowany do grupy o bardzo małym nasyceniu w zabytki nieruchome ( do 50 obiektów) oraz małym nasyceniu w zabytki ogółem ( 100- 250 ). Koncentracja zabytków nieruchomych ( po 6- 7 obiektów i zespołów ) występuje na terenie sołectw: Belno, Makoszyn, Nowa Huta, Bieliny Kapitulne. W innych wsiach zachowało się 1-5 zabytków zaewidencjonowanych.
Zdecydowanie dominują budynki mieszkalne ( 23 zasobu )- domy, chałupy, zagrody. Prawie trzecia część zasobów stanowią obiekty sakralne- kościoły, kaplice, kapliczki.
Wyróżniają się takie zespoły i obiekty jak:
- zespół kościoła parafialnego w Bielinach Kapitulnych ( XVII / XIX w ),
- kościół i kaplica w Makoszynie
- młyn wodny z 1884 roku w Belnie
- charakterystyczne kapliczki drewniane z XIX wieku
- dom nr 5 w Kakoninie, chałupa nr 48.
Tylko nieliczne zabytki gminy zostały objęte rejestrem konserwatorskim. Rejestr nie odnotowuje stanowisk archeologicznych ( są one w ewidencji ).
Elementem zabytkowego krajobrazu komponowanego SA cmentarze- przykościelne i parafialne w Makoszynie, Lechowie. Głównie na cmentarzach istnieją miejsca pamięci narodowej- mogiły i kwatery, pomniki, itp.
Cechą charakterystyczną są tu miejsca pamięci związane z eksterminacją ludności w okresie II wojny światowej ( Bieliny, Kakonin ). Obszar gminy posiada również silne tradycje patriotyczne- od powstań XIX wieku do walk partyzanckich II wojny- z miejscami historycznych pól bitewnych lub obozowisk. Między innymi na terenie Makoszyn i Lechowa rozegrały się bitwy powstańcze w latach 1863-64, kompleksy leśne były miejscem stacjonowania oddziałów powstańczych i partyzanckich, partyzanci staczali walki z hitlerowcami.
Występowały tu również tradycje przemysłowe- od czasów rzymskich ( tzw. Starożytny Obszar Górnictwa i Hutnictwa Świętokrzyskiego- pozostałości dymarek ). Do XVII- XIX- wiecznego zainwestowania Staropolskiego Okręgu Przemysłowego ( Ruda Belno, Huty Szklane, Kuźnice, itp. ). Śladem tych tradycji są istniejące nazwy miejscowości z członem ‘’Huta’’, młyn w Belnie itp. Kilka miejscowości gminy posiada średniowieczna metrykę- były w dobrach kościelnych ( pozostałością form własnościowych jest człon ‘’Poduchowne’’, ‘’Kapitulne’’ dla Bielin ).
W gminie Bieliny wyznaczono 80 km ² I i II kategorii terenów z walorami wypoczynkowymi, które stanowią ok. 90% powierzchni całej gminy.
Gmina posiada szczególne walory przyrodniczo- krajobrazowe. Walory środowiska przyrodniczego ( urozmaicona rzeźba terenu, lasy ) oraz projektowane zbiorniki wodne stwarzają potencjalne warunki do rozwoju turystyki, zarówno pobytowej jak i objazdowej.
Południowa część gminy położona jest na obszarze korytarza transportowego o znaczeniu krajowym, łączącego centralne obszary kraju z południowo- wschodnimi i dalej w kierunku Bałkan. Korytarz transportowy tworzy droga krajowa nr 74- ( Łódź ) Sulejów- Kielce- Kraśnik ( Lublin ) przewidziana do przebudowy na drogę ekspresową S 74 Piotrków- Kielce- Rzeszów- Barwinek ( Bukareszt ). Gmina znajduje się w niedalekiej odległości od krajowego węzła komunikacyjnego jakim są Kielce i połączona z nim wspomnianą wyżej drogą krajową oraz drogą wojewódzką nr 753 Wola Jachowa- Wólka Limanowska.
Bieliny zalicza się do obszarów o słabych warunkach rozwoju rolnictwa, znajdujących się ponadto w strefie oddziaływania procesów urbanizacyjnych. Dominuje rolnictwo tradycyjne, drobnoskalowe, półtowarowe o przewadze produkcji zwierzęcej.
Za najważniejsze ograniczenia rozwoju uznaje się:
- silne rozdrobnienie gospodarstw indywidualnych oraz nadmierne zatrudnienie w rolnictwie posiadające cechę ‘’ukrytego bezrobocia agrarnego’’,
- słabe warunki glebowe oraz duże ograniczenia agroklimatyczne i związane z konfiguracja terenu ( część gminy zaliczana jest do ‘’obszarów górskich’’),
- mała aktywność gospodarcza ludności rolniczej.
Fot. Zbigniew Maruszak
w otulinie Świętokrzyskiego Parku Narodowego i Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego i należy do powiatu kieleckiego.
Województwo świętokrzyskie leży w południowo-wschodniej części Polski. Graniczy z sześcioma województwami: z mazowieckim, z lubelskim, podkarpackim, małopolskim, śląskim i łódzkim. Na południowym wschodzie granice województwa wyznacza Wisła, a na zachodzie Pilica.
Siedzibą gminy są Bieliny odległe 21 km na wschód od Kielc.
Gmina ma kształt zwartego kolistego wieloboku.
Gmina Bieliny jest gminą o charakterze wiejskim. Położona jest w kierunku wschodnim od miasta Kielce przy drogach krajowych o znaczeniu ponadregionalnym: nr 753 i 73.
Gmina Bieliny ma powierzchnię 88 km ². W strukturze użytkowania ziemi dominują użytki rolne stanowiące 64 % powierzchni gminy oraz lasy- 30%.
Podstawową funkcją gospodarczą jaka rozwinęła się w gminie jest rolnictwo. W gminie Bieliny zamieszkuje około 10000 osób.
Gminę zamieszkuje około 10000 osób, co stanowi blisko 5,4 % ogólnej liczby ludności w powiecie kieleckim. Przyrost naturalny w poprzednich latach wynosił:
| Lata | Przyrost naturalny |
| 1998 | 71 |
| 1999 | 57 |
| 2000 | 27 |
| 2001 | 36 |
| 2002 | 57 |
| Lata | Liczba ludności | liczba ludności w wieku | ||||
| ogółem | kobiety | mężczyźni | przed- produkcyjnym | produkcyjnym | poprodukcyjnym | |
| 1995 | 9805 | - | - | - | - | - |
| 1996 | 9791 | - | - | - | - | - |
| 1997 | 9908 | - | - | - | - | - |
| 1998 | 9870 | 4858 | 4938 | 3134 | 5381 | 1281 |
| 1999 | 9906 | 4879 | 4944 | 3093 | 5430 | 1300 |
| 2000 | 9890 | 4880 | 4957 | 2999 | 5549 | 1289 |
| 2001 | 9864 | 4892 | 4972 | 2912 | 5617 | 1310 |
| 2002 | 9951 | 4939 | 5012 | 2874 | 5650 | 1282 |
W latach 1998-2002 zostały zawarte następujące ilości związków małżeńskich: 77, 59, 62, 59, 65.
Ośrodkiem gminnym jest położona centralnie miejscowość, Bieliny. Obszar gminy podzielony jest na 15 sołectw.
Obszar gminy Bieliny w całości objęty jest różnymi formami ochrony przyrody. Północna część gminy leży w granicach Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego otuliny. Południowa zaś w granicach Cisowsko- Orłowińskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny.
Cały obszar gminy Bieliny odznacza się bardzo wysokimi walorami przyrodniczo- krajobrazowymi i w całości został objęty różnymi formami prawnej ochrony przyrody.
Na terenie gminy znajduje się ścisły rezerwat przyrody- „ Zamczysko’’ ( leśny), chroniący las bukowy o charakterze pierwotnym oraz trzy pomniki przyrody. Kompleksy leśne położone w południowej i wschodniej części gminy to lasy ochronne.
Północna część gminy (ŚPN wraz z otuliną) stanowi fragmenty węzła ekologicznego o randze międzynarodowej, który jest najważniejszym elementem regionalnego systemu przyrodniczego. Od południa przylega bezpośrednio do niego węzeł ekologiczny o znaczeniu krajowym, który tworzy C-OPK wraz z otuliną, obejmujący południową część gminy.
Teren gminy położony jest w większości na utworach niewodonośnych. Jedynie w części południowej zlokalizowane są użytkowe zbiorniki wód podziemnych.
Zabytki oraz obszar gminy Bieliny został zakwalifikowany do grupy o bardzo małym nasyceniu w zabytki nieruchome ( do 50 obiektów) oraz małym nasyceniu w zabytki ogółem ( 100- 250 ). Koncentracja zabytków nieruchomych ( po 6- 7 obiektów i zespołów ) występuje na terenie sołectw: Belno, Makoszyn, Nowa Huta, Bieliny Kapitulne. W innych wsiach zachowało się 1-5 zabytków zaewidencjonowanych.
Zdecydowanie dominują budynki mieszkalne ( 23 zasobu )- domy, chałupy, zagrody. Prawie trzecia część zasobów stanowią obiekty sakralne- kościoły, kaplice, kapliczki.
Wyróżniają się takie zespoły i obiekty jak:
- zespół kościoła parafialnego w Bielinach Kapitulnych ( XVII / XIX w ),
- kościół i kaplica w Makoszynie
- młyn wodny z 1884 roku w Belnie
- charakterystyczne kapliczki drewniane z XIX wieku
- dom nr 5 w Kakoninie, chałupa nr 48.
Tylko nieliczne zabytki gminy zostały objęte rejestrem konserwatorskim. Rejestr nie odnotowuje stanowisk archeologicznych ( są one w ewidencji ).
Elementem zabytkowego krajobrazu komponowanego SA cmentarze- przykościelne i parafialne w Makoszynie, Lechowie. Głównie na cmentarzach istnieją miejsca pamięci narodowej- mogiły i kwatery, pomniki, itp.
Cechą charakterystyczną są tu miejsca pamięci związane z eksterminacją ludności w okresie II wojny światowej ( Bieliny, Kakonin ). Obszar gminy posiada również silne tradycje patriotyczne- od powstań XIX wieku do walk partyzanckich II wojny- z miejscami historycznych pól bitewnych lub obozowisk. Między innymi na terenie Makoszyn i Lechowa rozegrały się bitwy powstańcze w latach 1863-64, kompleksy leśne były miejscem stacjonowania oddziałów powstańczych i partyzanckich, partyzanci staczali walki z hitlerowcami.
Występowały tu również tradycje przemysłowe- od czasów rzymskich ( tzw. Starożytny Obszar Górnictwa i Hutnictwa Świętokrzyskiego- pozostałości dymarek ). Do XVII- XIX- wiecznego zainwestowania Staropolskiego Okręgu Przemysłowego ( Ruda Belno, Huty Szklane, Kuźnice, itp. ). Śladem tych tradycji są istniejące nazwy miejscowości z członem ‘’Huta’’, młyn w Belnie itp. Kilka miejscowości gminy posiada średniowieczna metrykę- były w dobrach kościelnych ( pozostałością form własnościowych jest człon ‘’Poduchowne’’, ‘’Kapitulne’’ dla Bielin ).
W gminie Bieliny wyznaczono 80 km ² I i II kategorii terenów z walorami wypoczynkowymi, które stanowią ok. 90% powierzchni całej gminy.
Gmina posiada szczególne walory przyrodniczo- krajobrazowe. Walory środowiska przyrodniczego ( urozmaicona rzeźba terenu, lasy ) oraz projektowane zbiorniki wodne stwarzają potencjalne warunki do rozwoju turystyki, zarówno pobytowej jak i objazdowej.
Południowa część gminy położona jest na obszarze korytarza transportowego o znaczeniu krajowym, łączącego centralne obszary kraju z południowo- wschodnimi i dalej w kierunku Bałkan. Korytarz transportowy tworzy droga krajowa nr 74- ( Łódź ) Sulejów- Kielce- Kraśnik ( Lublin ) przewidziana do przebudowy na drogę ekspresową S 74 Piotrków- Kielce- Rzeszów- Barwinek ( Bukareszt ). Gmina znajduje się w niedalekiej odległości od krajowego węzła komunikacyjnego jakim są Kielce i połączona z nim wspomnianą wyżej drogą krajową oraz drogą wojewódzką nr 753 Wola Jachowa- Wólka Limanowska.
Bieliny zalicza się do obszarów o słabych warunkach rozwoju rolnictwa, znajdujących się ponadto w strefie oddziaływania procesów urbanizacyjnych. Dominuje rolnictwo tradycyjne, drobnoskalowe, półtowarowe o przewadze produkcji zwierzęcej.
Za najważniejsze ograniczenia rozwoju uznaje się:
- silne rozdrobnienie gospodarstw indywidualnych oraz nadmierne zatrudnienie w rolnictwie posiadające cechę ‘’ukrytego bezrobocia agrarnego’’,
- słabe warunki glebowe oraz duże ograniczenia agroklimatyczne i związane z konfiguracja terenu ( część gminy zaliczana jest do ‘’obszarów górskich’’),
- mała aktywność gospodarcza ludności rolniczej.
Fot. Zbigniew Maruszak
Grzegorz Jaśkowski
